Elektrikli araçlarda batarya ömrü

Elektrikli araçların yaygınlaştığı günümüzde yeni araç alacaklar bazı kıyaslamalar yapıyor. Bunlardan biri Motorlu Taşıt Vergisi (MTV) konusu, diğeri elektrikli araçlarda kilometre başına maliyet. Ancak bu maliyet her türlü içten yanmalı araçlara göre mutlak ucuz olması, batarya ömürlerinin de sorgulanmasına sebebiyet veriyor. İçten yanmalı araçlarda, elektrikli araçlarda bulunan batarya türündeki gibi belirli bir zaman veya mesafede değişmesi gereken ve yüksek bedelli bir parça bulunmuyor.

Şu anda markalara göre batarya ömürleri hususunda farklı yaklaşımlar var. Mesela; Tesla bataryalarının 300 bin ile 500 bin mil (yaklaşık 480 bin km ila 800 bin km) ömre sahip olduğunu söylerken TOGG bataryalarının 160.000 km ömrü olduğu ifade ediliyor. Kia, elektrikli araçları için 5 yıl veya 150.000 km batarya kapasitesi garantisi sunuyor. Her ne kadar 5 yıl garanti sunsa da Kia bataryalarının ömürlerinin 10-20 yıl arasında olacağını beyan ediyor. Renault Zoe E-Tech'in Lityum-İyon teknolojisine sahip bataryası 8 yıl veya 160.000 km garanti kapsamında olduğu ifade ediliyor. Aynı yıl ve km garantilerini Nissan’da da görmek mümkün.

Tesla bataryalarının bazı kaynaklarda bataryalarının 25 yıla kadar çalışacak şekilde tasarladığını ifade ederken, genel geçer yaklaşımlar lityum teknolojisi ile imal edilen bataryaların 10 yıla kadar verimli olduğu yönünde.

Tesla Model S aracıyla 80 bin kilometreden fazla yol yapan bir sürücü, kapasite kaybının yüzde 5 civarında olduğunu söylüyor. Benzer şekilde diğer elektrikli araçlarda batarya; yıllık ortalama kullanıma göre 250 bin kilometreye kadar kapasitesini %90 koruduğu görülmektedir.

Hyundai gibi bazı firmalar ise bataryaya ömür boyu garanti sunmaktadır.

Gelelim garanti kavramının içeriğine…

Eğer bir elektrikli aracın batarya kapasitesi garanti süre ve mesafesi içinde, %70’in altına düşerse tüm batarya değişim masrafları üretici firma tarafından karşılanmaktadır. Bir ürünün garanti kapsamında, verimi düştü diye değiştirilmesi garanti açısından çok değerli bir taahhüt.

Batarya hücrelerinin kWh birim maliyeti 2010’da 1.160 USD seviyesinde seyrederken 2022 sonu itibarıyla bu maliyetin kWh başı 132 USD’ye kadar gerilemesi, elektrikli araçların batarya değişim ücretlerine de olumlu yansımaktadır. Tesla marka araçların komple batarya değişim ücreti 11.000 - 20.000 USD arasında iken Ford Mustang Mach-E modelinin komple batarya değişim ücreti 18.000 - 24.000 USD arasında olduğu ifade ediliyor.

Elektrikli araçlardaki lityum kökenli bataryalar, kullanılırken kapasitelerinin bir kısmını kaybederler. Ancak elektrikli araç sahipleri, şu faktörleri göz önünde bulundurarak batarya ömürlerini uzatabilirler. Batarya en verimli aralıkta (batarya kapasitesi %20 ve %80 arasında) şarj edilmeli. Hızlı şarjı (DC şarj istasyonlarını) çok kullanmamalı. Araç, olumsuz hava şartlarında (çok sıcak veya çok soğuk ortamlarda) uzun süre bırakılmamalı.

Dünya’da imal edilmesi düşünülen elektrikli araçların tamamına yetecek kadar dünyada lityum kaynağı bulunuyor. Lityum bataryalar kullanılamaz hale geldikten sonra ikinci bir işlemle tekrar kullanılabiliyor. Ve lityum teknolojisi her geçen gün hızla gelişiyor.

Bataryanızın da, sizin de ömrünüz uzun olsun.

Elektrik Yüksek Müh. & İşletme Bilim Uzmanı